Ahbaplık (Özet) : Ahbaplık, her şeyden önce bir düzen demektir. Fakat hukukun öngördüğü düzen, fiilen gerçeklehandan bir düzen bileğildir. Ahbaplık, sosyete zarfında insanoğluın filhakika ne davrandıklarını bileğil, ne davranmaları icap ettiğini gösterir. Ahbaplık, namına uyulmak ve uygulanmak kucakin vardır. Adalet kıymeti zımnında, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene terk etmek, maşeri hayatın gerçekleşmesini tedarik etmek icap. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Ahbaplık düzeni, doğduğu andan itibaren ferdin hakkındasına akseptans edilmesi ve uyulması gereken, mutlak yakınlarında kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabilinden, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle sosyete zarfında insanoğluın davranış ve davranışlarının tüze kurallarına uymaması, her dem mümkündür. “İşte tüze, âdemoğlu davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana gelen bir cümle, bir bütündür.” İnsan-âdemoğlu, âdemoğlu-tabiat ilişkilerinin insanlığın eş çıkarı ve huzuru kucakin evrensel ilkelerle güvence altına aldatmaınmasıdır. Ahbaplık, beşeriyet seviyesi kucakin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birkötü görüş ortaya atıktır. Bunlar kaynağı: tanrı, klas çıkarları, sosyete sözleşmesi, tabiat ve insanoğlu olarak belirten reylerdir. Ahbaplık Nedir Ahbaplık, toplumun umumi menfaatini yahut fertlerin ve toplumun eş iyiliğini tedarik etmek için konulan ve kamu gücüyle desteklenen kaide, gerçek ve seçimın kâffesidür. Elan yaygın bir tanılamamıyla tüze, adalete yönelmiş maşeri yaşfakat düzenidir. Ahbaplık Lügat Anlamı Ahbaplık kelimesi Arapça “gerçek” kökünden hasılat ve gerçek kelimesinin çoğheybetli olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Arapçda “gerçek” kelimesinin çoğheybetli “ilenme’kak”tır. Türk Kıstak Kurumu’na bakarak tüze kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım güçlükleü belirleyen yasaların kâffesidür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” fehvaı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, dostluk fehvaında da kullanılır. Teknik Anlamı Ahbaplık dönemden döneme değişmiş olduğu kucakin hala doyurucu bir tanılamam bünyelamamıştır. Kant “Ahbaplıkçular hala hukukun tanılamamını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok akseptans edilen tanılamamı ise: “Belirli bir zamanda belirli bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması büyüklük zoruna (müeyyide) sargılanmış kurallar kâffesidür.” Bilimsel bir disiplin olarak tüze, kendi zarfında ana olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun eşhas arası ilişkileri bahis kayran kısmına Özel Ahbaplık, eşhas ile büyüklük yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Halk Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Ahbaplık, Kâr Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna karşılık Temel Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku kamu hukukunun başlangıçlıca madun dallarıdır. Ahbaplık Kuralları ve Özellikleri Hukuku vesair toplumu organizatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik büyüklük aracılığıyla güvenceye aldatmaınmış ve cebri yapmış oldurımlara ehil olmasıdır. Ahbaplık kuralları âdemoğlu davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun boy bos kazalarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde model nitelikteki birlik durumlarda uygulanması katkısızlanır. Yaptırım (Müeyyide) Ahbaplık kayranında yapmış oldurım kamu gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek kucakin kullanılır. Ahbaplık düzenini katkısızlamayı ve korumayı fakatçlayan yapmış oldurımlar gene tüze düzeninin öngördüğü şekilde yerine getirilir. Maddi ve manevi yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken manevi yapmış oldurımlar bu durumları hapsetmek kucakin kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, cezaevi ve finans cezaları; kanunuesasi hukukunda siyasetten men, kazanç kapatma; mevhibe hukukunda mevhibe ve kaçıntıçılık cezaları kabilinden değişkin tüze dallarında değişkin yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile müntesip çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; dimaği bir irade olarak gkalıntı kuramlar, irade dışı olarak gkalıntı kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazılar felsefik bileğil ortaya konduğu devrin problemlerını çözmek yahut siyasal reyleri tüze biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali adalet olan tüze, umumi olarak şu şekilde tanılamamlanabilir: “Ahbaplık, adalete yönelmiş maşeri bir yaşfakat düzenidir.” Bu tanılamamdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu yerine getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, ameliye yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun maşeri hayatı düzenleyip insanoğluın barış ve emniyet zarfında bir arada yaşamalarını katkısızlamaktır. 2. Uygulamalı Yarar (Toplumsal İhtiyaçların önlanması) Hukukun ameliye amacını, maşeri gerçeklik belirler. Ahbaplık bu fonksiyonu ile sosyete zarfında canlı insanoğluın, birbirleri ile tasarlamak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruhsal bir varlık olarak insanın bünyesından meydana gelen ihtiyaçlarını hakkındalamaya çaldatmaışır. Ahbaplık bu fonksiyonu ile veladet, tezevvüç, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek tüze düzeni hayatın ana gerçeklerini görmezden gelemez. Ahbaplık düzeni, insanın saf bünyesına ve bundan sonra gelen ihtiyaçlarına akla yatkın yetişmek zorundadır. Ahbaplık önemli ölçübile, konuşu gerçeklere bile bağlıdır; konuşu yokluklara uymalı ve onları hakkındalamalıdır. 3. Adalet Ahbaplık bu fonksiyonu ile belirli bir aranjman altına aldığı sosyal gereksinimlerı, özü salt bir denklik düşüncesi olan adalet ölçüsüne vurarak temel kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kısaltarak tanılamamıyla adalet, “bir denklik düşüncesi”dir. “Adalet, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) yetişmek üzere dü değişkin anlamda kullanılır. Adalet esasen ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, yiğitlik, fazilet fehvaında kişisel bir özelliği deyimler. Can her dem haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni bildirmek yolunda kesiksiz ve bileğhizmetmez bir çaba gösterir. İşte bu davranış ve çabayı gösteren adalet, özne (süje) ile müntesip oluşundan ötürü öznel (sübjektif) adalet olarak nitelenir. Bir yiğitlik olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir adalet mefhumı vardır. Nesnel adalet, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin somut durumlarda gerçekleştireceği rabıta biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte tüze kayranında hukuki boy bos olarak gır konusu olan adalet bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü tüze, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve alacaklanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar kâffesidür.” Topluluk kucakindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini kucakermiş kurallar birlikü olarak tüze, bu bileğerlendirmelerde adalet ölçüsünü kullandığı ve sömürmek yerinde bulunduğuna bakarak, adaletin böylelikle, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Ahbaplık normlarında adalet acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Bulunan tüze ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü adalet mefhumı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün tüze sistemine ve sistemlerine hâkim bulunan, nesnel ve salt bir boy bos niteliğindeki adalettir. Ahbaplık bir sosyete düzenini kucakerir. Hukukun varlık sebebi bile adalettir; lazım bulunan düzeni beklemek, gerekse onu bileğhizmettirmeyi meşrulaştırmak kucakin her dem adalete başlangıçvurulur. Nesnel ve yasa üstü adalet hukukta hakkındamıza yerleşmiş tüze düzenlerinin birincil örneği, olması gereken tüze fehvaında tüze idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile adalet, bulunan tüze düzenlerinin namına akla yatkın olup olmadığı açısından bir boy bos ve değerlendirme ölçüsü olur. Gine bu özelliği ile adalet, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun akdetmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yapıcı ve olumsuz hakkındalıklı ilişkilerde bulunan bu üç fonksiyon abra zarfında olduklarında, adil bir tüze düzeninin gerçekleşmesi katkısızlanır. Düzgülü olarak bütün tüze normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak tüze, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşeri yaşfakat uyacak, hem bile bu maşeri hayatın barış zarfında sürebilmesi kucakin bir düzen görünümünü katkısızlamaya çaldatmaışacaktır.